Aspekty kulturowe w pracy tłumacza

„Aspekty kulturowe w pracy tłumacza”

POLSKA mgr Małgorzata Słabicka-Turpeinen

Praca tłumacza a w szczególności jego aspekt kulturowy niesie ze sobą wiele wyzwań. Tłumaczenie literatury, w związku z tym, jest doświadczeniem naznaczonym wieloma wątpliwościami. Z drugiej jednak strony daje ogromną szansę poznania kultury narodu oraz języka, z którego tłumaczymy. Aspekt kulturowy jest szczególnie ważny ponieważ obejmuje tak szeroki wachlarz wiedzy,że nie sposób się jej nauczyć od początku do końca. Wymaga ona od tłumacza ciągłego odnoszenia się do kultury i jej dziedzictwa, czyli stałego uczenia się.

Złożoność pracy tłumacza wiąże się z faktem, że w swojej pracy musi on uwzględnić następujące kwestie:

a)złożoność kontekstu kulturowego:

b)aspekty językowe- pułapki leksykalne, niuanse gramatyczne, różnice w słowotwórstwie,

c)odmienne postrzeganie rzeczywistości, realia klimatyczne i geograficzne,

d)czynniki historyczne, społeczne i polityczne,

e)dziedzictwo kulturowe.

Jak sobie radzić z całą gamą aspektów języka, które musimy wziąć pod uwagę tłumacząc?

Możemy nieustannie poszerzać własną wiedzę i horyzonty,szukać ekwiwalentów,poszerzać granice języka,konsultować się ze środowiskiem i ekspertami a także opierać się na przedmowach, posłowiach i przypisach.

CZECHY Miroslawa Eliášová

Tłumaczenie jest bardzo wymagającym zajęciem jednak nie wymaga formalnego wykształcenia ponieważ jest regulowany prawem wolnego rynku. Wyjątek od tego stanowią tłumacze przysięgli, którzy są zobowiązani uzyskać oficjalnie potwierdzone kwalifikacje.

Uważa się, że zawód tłumacza jest jedną z najstarszych profesji na świecie, starszą niż wynalezienie pisma. Tłumacze odgrywali kluczową rolę w komunikacji międzyludzkiej. Byli niezbędni w takich dziedzinach, jak międzynarodowa wymiana handlowa, transfer technologii, dyplomacja, wywiad, wojskowość, literatura czy religia.

Również obecnie jest to bardzo potrzebny zawód. Największą liczbę tłumaczy zatrudniają organizacje międzynarodowe, takie jak ONZ, NATO czy liczne agendy Unii Europejskiej.

Tradycyjna rola tłumacza jako lingwisty uległa zmianie polega dzisiaj raczej na byciu multispecjalistą w dziedzinie efektywnej komunikacji.

Kompetencje tłumacza możemy podzielić na umiejętności językowe oraz predyspozycje do wykonywania tego zawodu, czyli odporności na stres, podzielność uwagi i umiejętność szybkiego kojarzenia faktów w tłumaczeniu ustnym oraz wrażliwość literacką, dbałość o szczegóły i rzetelność pisarską w tłumaczeniu pisemnym.

Warsztat pracy tłumacza polega, między innymi, na redagowaniu tekstu, efektywnym i szybkim odnajdowaniu informacji w słownikach specjalistycznych oraz szybkim pisaniu bezwzrokowym-dotyczy to tłumaczeń pisemnych. W tłumaczeniach ustnych bardzo ważne jest ćwiczenie pamięci, zdolność słuchania w trudnych warunkach oraz umiejętne sporządzanie notatek w bardzo krótkim czasie.

Tłumaczenia dzielą się na pisemne oraz ustne. Tłumaczeniami pisemnymi uwierzytelnionymi zajmuje się tłumacz przysięgły czyli osoba, która po zdaniu odpowiedniego egzaminu otrzymuje uprawnienia państwowe oraz pieczęć z imieniem i nazwiskiem, językiem, którym się posługuje, oraz krajowym numerem uprawnień.

Jeśli chodzi o zwykłe tłumaczenia pisemne to nie jest wymagane,aby były one poświadczone przez tłumacza przysięgłego.

Innym rodzajem tłumaczeń pisemnych są tłumaczenia specjalistyczne, czyli takie, które dotyczą konkretnej dziedziny, np. medycyny czy IT.

Tłumaczenia ustne dzielą się na:

a)tłumaczenie symultaniczne czyli równoczesne- odbywa się w dźwiękoszczelnej kabinie. Nie ma przerw na wypowiedź tłumacza,

b)tłumaczenie konsekutywne to takie tłumaczenie, gdzie mówca robi przerwy na wypowiedź tłumacza.

Napisane na: 14. 3. 2023